ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ

 

Η ασφαλής μέθοδος προσέγγισης τής πραγματικότητας

 

 Λάζαρης Γιάννης

Ηλεκτρολόγος – Μηχανολόγος Ε.Μ.Π.

 

Σε όλα τα συγγράμματα του Αριστοτέλη διαφαίνεται μια ηρωική προσπάθεια για ανεύρεση της αλήθειας. Αυτόματα όμως ανακύπτει το ερώτημα, τι είναι αλήθεια, και ποιά ερμηνεία δίνει στον όρο αυτό ο Αριστοτέλης; Κατά την έρευνα της έννοιας «αλήθεια» ο σταγειρίτης φιλόσοφος λαμβάνει ως αφετηρία την αρχή, ότι ο όρος αυτός έχει πολλές σημασίες.

Λέγοντας τον όρο πραγματικότητα εννοούμε την αντικειμενικότητα, δηλ. την ανεξάρτητη από κάθε υποκειμενική επίδραση υπόσταση της πραγματικότητας, τον σταθερό και ανεξάρτητο από κάθε υποκειμενικότητα κόσμο της αντικειμενικής πραγματικότητας.

Λέγοντας αλήθεια εννοούμε την περί της πραγματικότητας αυτής γνώση μας, εφ’ όσον συμφωνεί με τα πράγματα. Ο άνθρωπος, προσπαθώντας να κατανοήσει την προ αυτού αντικειμενικότητα με τη νόησή του, σχηματίζει κρίσεις, οι οποίες άλλοτε συμφωνούν κι άλλοτε δεν συμφωνούν με τα δεδομένα της πραγματικότητας. Όταν οι από τη νόηση σχηματιζόμενες κρίσεις αντιστοιχούν προς τα πραγματικά δεδομένα, τότε λέμε ότι είναι αληθείς. Σε περίπτωση κατά την οποία δεν υπάρχει μεταξύ κρίσεων και πραγματικότητας ομοφωνία, λέμε ότι οι κρίσεις μας είναι ψευδείς.

Ώστε η αλήθεια πρέπει να θεωρηθεί ως συμφωνία της νόησής μας προς τα πράγματα και να νοηθεί ως φαινόμενο καθαρά νοητικό, διαδραματιζόμενο στην περιοχή της διάνοιας και όχι στην περιοχή των πραγμάτων. Αντιθέτως τα παθήματα (=πάθη) της ψυχής, λέει ο Αριστοτέλης, δεν επιτρέπουν την αληθή απεικόνιση της πραγματικότητας («Περί Ερμηνείας» 16 α 7). Με τον καθορισμό αυτό ο Αριστοτέλης ορίζει την έννοια της αλήθειας ως συμφωνία ενός απαθούς υποκειμένου με τα πράγματα.

    

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΠΡΙΝ ΤΟΥΣ ΣΟΦΙΣΤΕΣ

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΠΡΙΝ ΤΟΥΣ ΣΟΦΙΣΤΕΣ

Από τον Όμηρο μέχρι τον Σόλωνα

 

αντίστοιχο κεφάλαιο στο έργο του

«Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΑΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Ernest Barker

Είναι μόδα μεταξύ των σύγχρονων ιστορικών της αρχαίας Ελλάδας να κάνουν παραλληλισμούς ανάμεσα στην ιστορία της αρχαίας Ελλάδας και. σε αυτήν του σύγχρονου κόσμου. Διαβάζουμε για τον αρχαίο ελληνικό «μεσαίωνα», την αρχαία ελληνική «μεταρρύθμιση», την αρχαία ελληνική «αναγέννηση». Οι ιστορικοί διαφέρουν ως προς τους παραλληλισμούς που κάνουν: Ενώ ο ένας μπορεί να συγκρίνει ολόκληρη την κλασική περίοδο της αρχαίας Ελλάδας μέχρι το τέλος 5ου αιώνα με τη μεσαιωνική περίοδο της δικής μας ιστορικοί με το αιτιολογικό ότι και οι δύο περίοδοι ξεκίνησαν μεταναστεύσεις φυλών και ότι και οι δύο τελείωσαν με «την :κάλυψη του κόσμου και του ανθρώπου», ο άλλος μπορεί συγκρίνει την πρώιμη περίοδο της αρχαίας ελληνικής ιστορίας, πριν την ανατολή του φωτός επί των ημερών του Σόλωνα, με την περίοδο του δικού μας μεσαίωνα και να τοποθετήσει την περίοδο της «μεταρρύθμισης» και της «αναγέννησης» στον 6ο αιώνα. Αν ακολουθήσουμε τη δεύτερη σύγκριση, μπορούμε να πούμε ότι η πολιτική σκέψη του αρχαίου ελληνικού μεσαίωνα βρίσκεται στον Όμηρο και στον Ησίοδο, οι οποίοι είναι στην πραγματικότητα και οι μόνοι συγγραφείς του. Μερικές φορές παρατίθεται ένα απόσπασμα του Ομήρου, για να δείξει ότι ο τελευταίος πίστευε στο θείο δικαίωμα της μοναρχίας:

Οὐκ ἀγαθόν πολυκοιρανίη. εἷς κοίρανος ἔστω,

εἷς βασιλεύς, ῷ ἔδωκε Κρόνου πάϊς ἀγκυλομήτεω

σκῆπτρόν τ’ ἡδέ θέμιστας.[1]

 

Η ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Η θεώρηση της εργασίας στην αρχαία Ελλάδα

Κορνήλιος Καστοριάδης

 […] Κατ’ αυτήν (Hannah Arendt, Η ανθρώπινη κατάσταση) το μεγαλείο της ελληνικής σύλληψης της πολιτικής συνίσταται στον πλήρη διαχωρισμό του κοινωνικού από το πολιτικό, αφήνοντας στην άκρη αυτό που ονομάζει το animal laborans, δηλαδή το ανθρώπινο ον ως εργαζόμενο – εργαζόμενο με την έννοια ότι συμμετέχει στον κύκλο βιολογικού μεταβολισμού μέσω του οποίου παράγει την τροφή του, την καταναλώνει, αναπαράγεται κ.λπ. Όλα αυτά, κατά τη συγγραφέα, δεν ανήκουν στο δημόσιο πεδίο και δεν θα έπρεπε ως εκ τούτου να αποτελούν θεμιτό αντικείμενο πολιτικής ενασχόλησης. Επομένως οι Έλληνες είχαν δίκιο να περιορίζουν αυτή τη δραστηριότητα στα όρια του οίκου και της οικονομίας, δηλαδή της διαχείρισης του νοικοκυριού, όπως συνέβαινε με τη μαγειρική ή τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών από τη μητέρα. Η πολιτική είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Είναι το πεδίο όπου οι άνθρωποι αγωνίζονται για να πετύχουν την αναγνώριση και κυρίως να αποκτήσουν χρονική διάρκεια που υπερβαίνει το πλαίσιο μιας θνητής ζωής, πραγματοποιώντας σπουδαία επιτεύγματα με το λόγο και της ενέργειες τους. […]