ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Η γέννηση της πολιτικής σκέψης σε συνάρτηση με τη γέννηση της φιλοσοφίας στην αρχαία Ελλάδα

 

ΚΟΡΝΗΛΙΟΥ ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗ

 

         Η φιλοσοφία γεννιέται στην Ελλάδα, ταυτόχρονα και ομοούσια με το σαφές, δημοκρατικό πολιτικό κίνημα. Και τα δύο εμφανίζονται ως αμφισβητήσεις του καθιερωμένου κοινωνικού φανταστικού

         Ιδού το κεντρικό ζήτημα της υπόθεσης: δεν υπήρξε, ως τώρα, πραγματική πο­λιτική σκέψη. Υπήρξε, σε ορισμένες πε­ριόδους της Ιστορίας, μια πραγματική πολιτική δραστηριότητα – και η σκέψη που εξυπακούε­ται από αυτή τη δραστηριότητα. Η σαφής πολι­τική σκέψη ήταν μόνο πολιτική φιλοσοφία, δη­λαδή επαρχία της φιλοσοφίας, υποταγμένη σε αυτήν, σκλάβα της μεταφυσικής, δέσμια των μη συνειδητών προϋποθέσεων της φιλοσοφίας και βεβαρημένη με τις ασάφειες της.

        Η δήλωση αυτή μπορεί να φαίνεται παρά­δοξη. Θα φανεί λιγότερο ως τέτοια αν θυμη­θούμε ότι με τον όρο πολιτική εννοώ τη συνει­δητή δραστηριότητα η οποία στοχεύει στην κα­θιέρωση της κοινωνίας από την ίδια την κοινω­νία· ότι μια τέτοια δραστηριότητα δεν έχει έννοια ως συνειδητή δραστηριότητα παρά μόνο μέσα οτον ορίζοντα της ερώτησης: τι είναι η κοινω­νία; τι είναι η καθιέρωση της; σε τι προσβλέπει αυτή η καθιέρωση;

ΠΡΟΣΩΚΡΑΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

Η σημασία της Προσωκρατικής Φιλοσοφίας για μας σήμερα ²

 Μιχαήλ Μπακαούκας ¹

 

    Ο Δρ Κων/νος Ι Βαμβακάς με το άρθρο του “Προσωκρατικοί: Οι Θεμελιωτές της Φυσικής Επιστήμης” (Χημικά Χρονικά Τεύχος 10, Οκτώβριος, 2001, 279-282) τεκμηριώνει άψογα την επιστημονικότητα της προσωκρατικής φιλοσοφίας από την άποψη των θετικών επιστημών. Το παρόν άρθρο πραγματεύεται την επιστημονικότητα της προσωκρατικής φιλοσοφίας από την άποψη των μελετητών της αρχαίας φιλοσοφίας, η οποία, όπως θα δούμε, αν και με διαφορετικό τρόπο, συμπίπτει με την άποψη των θετικών επιστημών (και ιδιαίτερα της χημείας). Η διεπιστημονικότητα αποκτά νόημα στη μελέτη της προσωκρατικής φιλοσοφίας.

    Ανακεφαλαιώνοντας τα συμπεράσματα της σύγχρονης έρευνας για τους προσωκρατικούς δεν θα ήταν άτοπο να ισχυρισθούμε ότι η ιστορία της προσωκρατικής φιλοσοφίας, όπως τη διασώζουν οι πηγές, είναι μια διαλεκτική, φιλοσοφική διαμάχη. Mία φιλοσοφική διαμάχη μεταξύ των θεωρητικών της ενότητας (Ελεάτες) και των θεωρητικών της πολλαπλότητας του σύμπαντος (Ίωνες, Πυθαγόρειοι, Εμπεδοκλής, Αναξαγόρας, Ατομικοί).